Zehirli Mantar Çeşitleri Nelerdir? (Kampta Dikkat Edin!)

Zehirli Mantar Nasıl Anlaşılır?

Özellikle ilkbahar aylarında doğada sıklıkla karşılaştığımız mantarlar, temel özelliklerine göre şapkalı mantarlar, tek hücreliler ve küfler olmak üzere 3 ana grupta toplansa da, diğer özellikleri bakımından daha ayrı gruplara ayrılabilmektedirler. Yazımızın devamında bilgiler sunacağımız zehirli mantar çeşitleri, şapkalı mantarlar grubunda yer almaktadırlar.  Zehirli mantar çeşitleri hakkında vereceğimiz bilgilerin yanı sıra, zehirli mantar nasıl anlaşılır? Sorusunun kapsamlı cevabını da, yine yazımızın devamında bulabilirsiniz.

Zehirli mantar nasıl anlaşılır? Sorusuna cevap vermeden önce, zehirleyici özelliğe sahip mantar çeşitlerine bir göz atalım.

Zehirli Mantar Çeşitleri

Ağulu Mantar

Ülkemizde horoz mantarı, cüce kız mantarı gibi isimlerle anılan cantharellus cibarus mantarına olan benzerliği ile bilinen ağulu mantar, zehirli mantar çeşitleri arasında yer almaktadır. Ancak şapkası biraz daha yağlı bir görüntüye sahip olup, rengi daha sarımsıdır. Bunun dışında çatallı görüntüsüyle, horoz mantarından ayırt edilebilmektedir.  Zehirlenme belirtileri genellikle yarım saat sonra ortaya çıkmakta olup, şiddetli derecede mide bulantısı, karın ağrısı, ishal ve benzeri sindirim ve boşaltım sistemi rahatsızlıkları ile kendini belli eder.

Yalancı Dede Mantarı

Yenilebilir dede mantarı ile sıklıkla karıştırılan yalancı dede mantarı, son derece tehlikeli olup öldürücü derecede zehirlidir. 3.5 santim çapında ve küremsi yapısı ile kendini belli etse de, olgunlaştıkça şapka kısmı daha düz bir hal almaktadır. Lamellerine baktığımızda sıkça dizilmiş olduğunu görebiliriz. Sapı ise lameller altında vazo şeklini andırmaktadır.

Genellikle bol yağmurlu mevsimlerde çayırların arasında, parklar, yol kenarı ve havuz kenarlarında görülmekte olup, yenilmesi halinde belirtileri yaklaşık 5-6 saat sonra görülmeye başlanır.  Tipik zehirlenme belirtileri olan kusma, mide ağrısı, baş dönmesi şeklinde görülse de, erken müdahale edilemediğinde karaciğerin görevini yapamaması söz konusudur. Bunun dışında böbreklerde fonksiyonunu yitirerek, ölümle sonuçlanabilmektedir. Ülkemizde bugüne kadar sadece Bursa bölgesinde görülen yalancı dede mantarı, en zehirli mantar çeşitleri arasında yer almaktadır.

Sinek Mantarı

Zehirli mantar çeşitleri arasında yer alan sinek mantarı, son derece zehirli bileşenler içermektedir. Gelin mantarı adıyla da bilinmektedir. Yenilmesi halinde delilik krizlerine neden olur ve bu krizler yaklaşık 5-6 saat kadar sürmektedir. Sinek mantarından zehirlenen kimselerde nedensiz bir şekilde gülme, konuşma sorunu, görme ve işitme yetisinde bozukluklar, hayal görme  gibi komplikasyonlar görülmektedir. Zehirlenme sonucunda ölüm olayları az görülse de, çocuk zehirlenmelerinde daha tehlikeli olabilmektedir. Renkleri genelde turuncuya çalar olsa da, parlak kırmızı renklerde de görülebilmektedir.

Evcikkıran (Ölüm Meleği)

Farklı isimlerle anılmasına rağmen en fazla bilinen ismi, ölüm meleğidir. Ülkemizde görülen mantar zehirlenmelerinin %90’dan fazlası, ölüm meleği mantarının tüketilmesi sonucunda meydana gelmiştir. 1994 yılında İstanbul’da yaşanan toplu mantar zehirlenmesinde 20’den fazla insanımız, bu mantar türünü yedikleri için hayatlarını kaybetmişlerdir. Genellikle ilk baharın başlarında ve sonbahar aylarında, ormanlık alanlarda görülmektedir.  Yenilebilir çayır mantarlarına olan benzerliği ile dikkat çekmesi nedeniyle, mutlaka dikkat edilmeli ve karıştırılmamalıdır.

Yenildikten sonra zehirlenme belirtileri, yaklaşık olarak 8 saat sonra ortaya çıkmaktadır. Karaciğer ve böbrek sorunlarının yaşanması ve tipik zehirlenme belirtileri, sıklıkla görülür. 25 grama yakın tüketildiğinde, zehirlenme ölümle sonuçlanmaktadır.

Şeytan Mantarı

Genellikle Karadeniz Bölgesinde görülen zehirli mantar çeşitleri arasında yer alan şeytan mantarı, diğer bölgelerimizde de görülmektedir. Görüntü olarak zehirsiz olan Boletus mantarına benzemektedir. Şeytan mantarını anlamanın en iyi yollarından birisi, mantarı kesmektir. Kesildiğinde mavileşen bir yapıya sahiptir. Zehirlenmelerinde erken müdahale edilmediği durumlarda, can kayıpları yaşanabilmektedir.

Amanita Pantherina

Sinek mantarına benzerliği ile dikkat çeken zehirli mantar türleri arasında yer alan amanita pantherina, hoş kokusunun yanı sıra büyük ve gösterişli olmasıyla dikkat çekmektedir. Özellikle çocuklarda daha tehlikeli olmakla birlikte, bazı zehirlenmelerde tüketim miktarına da bağlı olarak ölümle sonuçlanan zehirlenmeler yaşanabilmektedir.

Galerina Autumnalis

Zehirli mantar çeşitleri arasında yer alan Galerina Autumnalis, ölümle sonuçlanan zehirlenmelere yol açabilmektedir. Şapkası küçük olmakla birlikte, hafif düz ya da tümsektir. Rengi ise turuncuya yakın ya da kahverengidir.

Mantar Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?

Mantar yedikten sonraki 24 saat içerisinde vücudunuzda anormal durumlar hissediyorsanız, mutlaka zehirlenme şüphesiyle hareket etmeniz erken müdahale açısından önem arz etmektedir. Mantar zehirlenmesinin belirtileri sıklıkla birbirine benzer düzeyde olup, sindirim ve boşaltım sistemi üzerinde görülmektedir. Bunun yanı sıra baş dönmesi ve göz kararması gibi durumlarda, yine mantar zehirlenmesinin belirtileri arasında görülmektedir. Aşağıda en sık görülen belirtilere yer verilmiştir. Zehirlenme belirtileri mantarı yedikten 3 dakika sonra ortaya çıkabileceği gibi, 4-5 saat sonrada çıkabilmektedir.

• Solunum yetmezliği sorunları, zehirlenme sonucunda görülen belirtiler arasındadır.
• Bulantı
• Kusma
• Kanlı ve sulu ishal
• Şiddetli karın ağrıları
• Kas krampları
• Baş dönmesi
• Dikkat dağılması
• Ruhsal değişiklikler (sebepsiz gülme, ağlama vb)
• Aşırı terleme
• Hayal görme
• Tansiyon sorunları
• Bayılma

Gibi belirtiler, en sık görülen mantardan zehirlenme belirtileri arasında yer almaktadır. Zehirli mantar çeşitleri ve zehirlenme belirtileri hakkında bilgiler verdikten sonra, mantarlar hakkında bir diğer önemli konu olan, zehirli mantar nasıl anlaşılır? Sorusunun cevabını verelim.

Zehirli Mantar Nasıl Anlaşılır?

Zehirli mantarı anlamanın yolları arasında en fazla bilinen yöntem, mantarın koparıldıktan sonra mavileşmesidir. Yani mantarı kopardığınızda ya da kestiğinizde iç kısmı mavileşiyorsa, mantarın zehirli olma ihtimali yüksektir.

Uygulanan bir diğer yöntem ise, mantarın şapkasını kesmektir. Eğer ki şapkanın iç kısmının rengi saf beyaz ise, bu mantarın yenilebilir mantarlar arasında olma ihtimali fazladır.

Zehirli mantar nasıl anlaşılır? Sorusuna yukarıda verilen cevaplar, sadece birer yöntem olup, mantarın kesin zehirli ve yenilebilir olduğunu anlamanın net bir yolu yoktur. Ancak genellikle uygulanan yöntemler bunlar olup, bu yöntemleri uygulayarak tüketilen mantarlarda zehirlenme riski, oldukça azdır.